گنبد نمکی ملحه با موقعیت جغرافیایی N352230 E534325 در استان سمنان قرار دارد. معدن ملحه در حال حاضر توسط شرکت ایران باریت مورد بهره برداری قرار گرفته است. این معدن در 35 کیلومتری جنوب خاوری سمنان و یا 2 کیلومتری جنوب باختری پایگاه هوایی سمنان واقع شده است.
گنبد نمکی ملحه
گنبد نمکی ملحه : وسعت و موقعیت
با مساحت حدود 45000 متر مربع از بزرگترین معادن نمک سمنان به شمار می رود. نمک ها در این معدن به صورت گنبدهای کوچک و بزرگ است با توپوگرافی پستی درگستره ای به طول چندین کیلومتر و پهنای حدود5000متر می باشد. نمک در اکثر نقاط به وسیله نهشته های آبرفتی جوان با ضخامت متوسط 2 متر پوشیده شده است.
وجود حفرات قیفی شکل در این معدن مبین وجود نمک است. برای دسترسی به این گنبد و معدن نمک از سمنان 30 کیلومتر در جاده نظامی حرکت کنید. پس از تابلوی معدن نمک ملحه به مسیر انحرافی به سمت جنوب بروید، پس ازطی 10کیلومتر به معدن نمک خواهید رسید. در سمت شمال این معدن، دلفین های نمکی ای قرار دارند که در نوع خود بی نظیرند. کارکنان معدن نیز برای حفظ این دلفین های 10 متری تلاش زیادی کرده اند.
منشأ پیدایش گنبد نمکی ملحه
رسوب گذاری گنبد نمکی ملحه در جنوب شهر سمنان در حوضه‌ی دشت كویر بزرگ است. به لحاظ كانی شناسی این گنبد حاوی هالیت، سیلویت، پلی هالیت، كارنالیت و لانجبینیت است. از بین كانی های نام برده شده، پلی هالیت، كارنالیت و لانجبینیت، به صورت ثانویه، اطراف و حاشیه ی هالیت با بافت های اولیه ی رسوبی مكعبی را احاطه نموده اند. این دسته از كانی های تبخیری زمانی كه در شورابه، مقدار كافی از یون های پتاسیم و مقادیر ناچیز منیزیم موجود باشد، تشكیل می شوند. علاوه بر لایه ای بودن لایه های نمك، وجود بافت های اولیه ی جناغی، اسكلتی و تجمعی در كانی های هالیت و سیلویت، حاكی از این است كه آنها در محیط رسوبی كم عمقی تشکیل شدند كه مسیر آب های دریایی بوده است.
برای اثبات دریایی بودن نمك های معدن ملحه، از ژئوشیمی عنصر برم كه به صورت بسیار جزئی وارد شبكه كانی های تبخیری سیلویت و هالیت می شود، استفاده شد. بالاترین میزان برم، 200ppm ، در كانی هالیت از افق های مختلف بوده است. به نظر می رسد محل تشکیل این رسوبات تبخیری با توجه به لایه ای بودن آن ها و همراهی با رخساره های كم عمق دریایی در یك محیط رسوبی اولیه مرتبط با منشا آب های دریایی بوده است. با توجه به این كه حوضه ی كویر بزرگ، حوضه ای كم عمق بوده، احتمالاً آب های باقی مانده ازحوضه ی دریایی سازند قم منشا تبخیری های جوان تر بوده است
بازی با رنگ‌ها در گنبد نمکی
رنگ نمک های معدن ملحه غالباً سفید و بی رنگ (تنها در برخی نقاط نارنجی و آبی تیره) می باشد. نمک های سفید دارای خلوص بالایی هستند و بلورهای شفاف و درشت هالیت نیز دراغلب مکان ها با حجم قابل توجهی رویت می شود. در سمت غربی سینه کار معدن، یک لایه به ضخامت یک متر حاوی پتاس و بلورهای آبی رنگ وجود دارد. بالاترین عیار این لایه 21/12 درصد می‌باشد. در قسمت جنوبی لایه فوق، یک لایه 13 سانتی متری وجود دارد که حاوی کریستال آبی است. یکی از نمونه های این لایه دارای 16/15 درصد پتاسیم است. از دیگر عناصر موجود در این گنبد نمکی پتاس و سیلویت است.
آخرین دیدگاه‌ها