نمک دباغی برای جلوگیری از فاسد شدن و آبگیری و به منظور نگهداری صحیح از پوست مورد استفاده قرار میگیرد. چرمسازی یا دباغی پوست، یک فرآیند فیزیکی-شیمیایی است. بر اثر این فرایند و تاثیراتی که مواد شیمیایی یا گیاهی بر روی پوست میگذارند، پوست خام فاسد شدنی به پوستی فاسد نشدنی، با ارزش و قابل استفاده برای انسان، به نام چرم تبدیل می شود. از نمکی که به این منظور مورد استفاده قرار میگیرد به عنوان نمک دباغی نام برده میشود. در این نوشتار درباره نمک دباغی و موارد کاربرد آن صحبت خواهیم کرد.
دباغی پوست : استفاده از مواد گیاهی + نمک دباغی
در دباغی پوست دو نوع ماده استفاده میشود، این دو ماده یکی گیاهی و دیگری شیمیایی است. دباغی گیاهی از قدیم رایج بوده است، در این روش، از موادی مانند تانین، برگ گیاه، پوست گیاه، شاخه، ریشه، تنه، میوه و… استفاده میشود، در دباغی گیاهی همراه این مواد از نمک نیز به عنوان یک عنصر بسیار مهم استفاده میشود. چرمهایی که با این روش ساخته میشود رنگ قهوهای و سطحی نرم دارند. اگر از پوستهای نازک استفاده شود، باید مواد شیمیایی و نمکهای معدنی را به کار گرفت.
مرحله آماده سازی چرم : نمک سود کردن مرطوب با نمک دباغی
آماده سازی چرم (عملیات پخت) توسط نمک انجام می شود. در این فرایند با استفاده از اختلاف فشار اسمزی، آب از چرم و پوست بیرون کشیده میشود و رطوبت چرم و پوست تا حد زیادی کاهش می یابد. استخراج آب از چرم تا جائی انجام میشود که باکتری ها دیگر قادر به رشد در محیط چرم نباشند.
در روش نمک سود کردن مرطوب، پوست را با مقدار زیادی نمک دباغی شور میکنند. پخت چرم ها در حمام آب نمک درحدود 16 روز انجام می شود. پخت درحمام آب نمک میتواند در دمای بسیار پائین با حفظ کیفیت پوست انجام شود. سپس در حدود 30 روز فشردهسازی انجام میشود.
در مرحله آخر دباغی پوست، پوست را مقابل آفتاب قرار میدهند تا آب پوست خشک شود. سپس برای اینکه نمکهای باقی مانده بر روی پوست جدا شود، آن را سنگ میزنند. در نهایت روغن و پیه زدن پوست و شستن آن انجام شده و سنگ و مهره را آماده میکنند تا پوست را صیقل دهند.
موزدایی و چربیزدایی از پوست
پوست حیوانات را بعد از اینکه آنها را ذبح کردند و آن را جدا کردند، به انبارها انتقال داده و در آنجا خشک و نگهداری میکنند. به پوستی که در این مرحله قرار دارد پوست خام گفته میشود. بعد از مدتی پوستها را به کارگاههای دباغی انتقال میدهند تا فرایند دباغی بر روی آنها انجام شود.
جدا نمودن موهای روی پوست حیوان، کار آسانی نیست. در قدیم، این کار به روش فرو بردن پوست به مدت طولانی (چندین ماه) درآب نمک انجام میشد. سپس الیاف موی سست شده توسط چاقو خراشیده میشدند. امروزه برای اینکه این کار راحتتر صورت گیرد، پوست را در حوضچههایی از آب و آهک قرار میدهند. بعد از چند روز میتوان مواد زاید، موها و چربیها را از روی پوست براحتی جدا کرد.
از بین بردن بوی پوست دباغی شده
چرم قادر است که انواع بوها را در خود نگه دارد. بعد از فرایند دباغی و استفاده از نمک دباغی ، نکاتی را برای از بین بردن بوی پوست در این بخش قرار دادهایم:
- چرمها را در هوای آزاد قرار دهید
- چرمها برس بکشید
- به کاربردن پاک کننده چرم
- پیچیدن چرم در روزنامه به مدت دو روز
- ترکیب آب و مقداری کمی سرکه را روی چرم اسپری نمایید و آن را در مقابل آفتاب قرار دهید
- قراردادن چرم خشک در جوش شیرین
- استفاده از روغن کتان
- زدن اسپریهایی که آنزیم پاک کننده دارند
نمک دباغی سپیدر
بهترین نوع نمک دباغی در شهرستان گرمسار بصورت نمک پودری در کیسههای 25 کیلو گرمی لمینت، معمولی، چاپدار، بدون چاپ و فله تولید میشود.
شرکت سپید در شایان (سپیدر – نمک شایان) فعال در صنعت نمک کشور آمادگی خود را جهت تامین مواد اولیه کارخانجات دباغی و سایر مراکز مصرف کننده نمک اعلام می دارد.
آخرین دیدگاهها