نام عامی که به سدیم کلرید اطلاق می‌شود، نمک است. سدیم کلرید به صورت بلورهای سفید مکعبی شکل با دانه‌های بسیار ریز در مصرف خانگی مورد استفاده قرار می‌گیرد. از آغاز تاریخ بشریت، سدیم کلرید به عنوان نوعی چاشنی به رژیم غذایی افزوده می شود. خواص ضد میكروبی نمک، خاصیت نگهداری مواد غذایی و جلوگیری از فساد آن‌ها، روشی متداول در زندگی بشر بوده است. نمک در طبیعت به دو صورت جامد (معادن نمک) و محلول در آب دریا وجود دارد. بنابراین در نواحی مختلف ایران، معادن استخراج نمک به صورت كوه‌های نمک و نمک دریا دیده می‌شوند. نمک استخراج شده دارای ناخالصی است و برای استفاده باید تصفیه شود. در این نوشتار درباره نمک تصفیه شده صحبت خواهیم کرد.
تهیه نمک تصفیه شده
برای تصفیه نمک از ناخالصی‌های فیزیكی و رسیدن به نمک خالص مراحل زیر اجرا می‌شود:
1. مرحله انحلال
- آسیاب سنگ نمک
- انحلال نمک در آب و تهیه آب نمک اشباع
- رسوب كردن ناخالصی ها از طریق افزودن مواد شیمیایی و فیلتراسیون
- تولید آب نمک خالص
2. مرحله كریستالیزاسیون
- عمل تبخیر آب نمک و تشكیل كریستال های خالص شده
- كریستالیزور كارخانه برای تغییر اندازه سایز كریستال های نمک بنابر نیاز صنایع مختلف
- جداسازی كریستال ها با استفاده از دستگاه سانتریفوژ، اسپری یدات پتاسیم و آنتی كیك
(فروسیانیدپتاسیم) جهت جلوگیری از كلوخه شدن نمک در مناطق مرطوب در این مرحله انجام می گیرد.
3. خشك كردن
- رطوبت گیری نمک به كمتر از 0.1 درصد
كاربرد نمک تصفیه شده
- مصارف خوراكی خانوار
- مصارف غذایی (صنایع گوشت، كنسروسازی، نانوایی ها، صنایع لبنی، صنایع سوسیس و كالباس و صنایع بیسكویت سازی)
- استفاده در داروسازی (سرم سازی و …)
- مصارف دامپروری
روش نگهداری نمک تصفیه شده
نگهداری این نمک بیش از 6 ماه از میزان ید آن می‌کاهد. برای جلوگیری از این اتفاق، نمک تصفیه شده را به دور از نور خورشید و در یک مکان خشک و خنک نگه داری شود. ظرفی که نمک در آن قرار دارد باید دربسته باشد تا از نفوذ رطوبت به داخل آن جلوگیری کند. همچنین هنگام پخت غذا نمک را در انتهاب پخت به غذا اضافه کنید تا میزان ید آن در سطح بالا قرار داشته باشد.
نمک تصفیه یا نمک دریا؟ کدام یک بهتر است؟
نمک تصفیه شده و نمک دریا تفاوت‌هایی دارند. به عنوان مثال، نمک دریا بر خلاف نمک خوراکی، تصفیه نشده است، و دارای ناخالصی‌های فراوان مانند فلزات سنگین و آرسنیک است که خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد. همچنین این ناخالصی‌ها سبب ایجاد مشکلاتی در دستگاه گوارش، کبد، کلیه و ریه می‌شود و حتی در برخی موارد موجب مسمومیت هم می‌شود.
مصرف ید برای پیشگیری از گواتر و مشکلات ناشی از ید الزامی است. اما نمک دریا علاوه بر داشتن ناخالصی‌های فراوان، از ید کافی هم برخوردار نیست. نمک دریا جذب ریزمغزها مانند آهن و روی را با مشکل مواجه می‌کند.
اما در این طرف نمک تصفیه شده یا نمک خوراکی بهترین نمک برای مصرف انسان است. البته دقت کنید که نمک را نباید روزانه بیش از 3 تا 4 گرم (حدود یک قاشق چایخوری) مصرف کنید، مهم‌ترین عوارض مصرف زیاد نمک، افزایش فشار خون است. نمک‌های تصفیه شده فرآوری شده از میزان ید کافی برخوردار هستند، همچنین فاقد فلزات سنگین مانند سرب، آرسنیک، کادمیوم، خاک، گچ و… می‌باشد.
آخرین دیدگاه‌ها