در مقالات متعددی که در وبلاگ نمک سپید دُر وجود دارد، عناوین متعددی به معرفی انواع نمک پرداخته‌اند. در این مقاله سعی داریم معرفی کوتاهی از انواع نمک را بصورت جامع و کامل تقدیم شما کنیم. البته در این مطالعه باید در نظر داشت که هر یک انواع تقسیم‌بندی‌ها از یک زاویه به دسته‌بندی نمک‌ها پرداخته‌اند. بعنوان مثال نمک‌ها با توجه به نوع ناخالصی که دارند ممکن است به رنگهای مختلف در طبیعت وجود داشته باشند و انواع نمک از این منظر ممکن است نمک صورتی، نمک سیاه، نمک خاکستری و… باشد. لذا در این مقاله از زوایای مختلف به بررسی انواع نمک می پردازیم:

انواع نمک

انواع نمک از نظر فرآوری

نمک ها قبل از اینکه وارد بازار شوند باید فرآوری شوند. از این نظر می‌توان تقسیم بندی زیر را ارائه داد:

1. نمک تصفیه شده

همان نمک معمولی و به رنگ سفید شفاف است که در بازار عرضه می‌‌شود. این نمک را از معادن نمک استخراج کرده و حین فرآیند تصفیه – تبلور مجدد – با زدودن ناخالصی‌‌ها، مقدار سدیم کلرید آن را به ۹۹درصد می رسانند. وجود ناخالصی در نمک، موجب کاهش شوری و افزایش مصرف آن می‌گردد: ویژگی‌هایی که در نمک تصفیه نشده وجود دارد.

2. نمک غنی شده

امروزه در اکثر کشورها از جمله ایران نمک تصفیه شده با ریزمغذی‌‌های ضروری غنی می‌‌شود. مهمترین آن یُد می‌‌باشد. علاوه بر آن امکان غنی سازی نمک با آهن برای بهبود وضعیت کم خونی وجود دارد.

 

انواع نمک از نظر منابع استخراج

نمک ها ممکن است از معادن نمک یا از دریاچه‌های نمک استخراج شوند. از این نظر می‌توان موارد ذیل را بعنوان انواع نمک برشمرد:

1. سنگ نمک

شکل اولیه نمکی است که از معادن نمک استخراج می‌شود. این نوع نمک هم کاربرد صنعتی و هم کاربرد غذایی دارد.

2. نمک دریا

با انجام عمل تبخیرآب دریا، اقیانوس و دریاچه‌‌ها با کمترین مراحل تصفیه تولید می‌‌شود. از این رو منبع آب آن حاوی مواد معدنی متفاوت است که بر رنگ و طعم آن اثر می گذارند.
از نظر تغذیه‌‌ای بهتر است از این نوع نمک در طبخ غذاها استفاده شود. اما استفاده از آن به دلیل مشکلاتی از جمله آلودگی احتمالی آن به فلزات سنگینی همانند جیوه و وجود نمونه‌‌های تقلبی در بازار توصیه نمی شود. هنگام مصرف، این نکته را به خاطر داشته باشید که نمکی که از دریاهای خشک شده – مثل دریاچه ارومیه – بدست می آید، حاوی ترکیبات سمی برومید و غیر قابل استفاده است. نمک دریا هرگز به رنگ سفید شفاف نیست بلکه بدلیل وجود ناخالصی به رنگ‌های مختلفی دیده می‌‌شود.

 

انواع نمک ها از نظر ناخالصی‌ها

فرمول شیمیایی نمک خالص NaCl است. یعنی نمک از دو عنصر سدیم (Na) و کلر (Cl) تشکیل شده است. وجود هر گونه عنصر دیگر در نمک ناخالصی محسوب می‌شود. همین ناخالصی‌ها ممکن است باعث ایجاد خواصی مثل رنگ متفاوت در انواع نمک‌ها گردد. در ادامه به برخی از انواع نمک از نظر وجود ناخالصی‌ها اشاره خواهیم کرد:

1. نمک صورتی یا نمک هیمالیا

در واقع نمک فسیل شده دریا است که در بزرگترین معدن نمک دنیا در پاکستان تولید می‌‌شود. این نمک حاوی کلسیم، منیزیم، پتاسیم، مس و آهن است.
نمک قرمز یا نمک‌‌ هاوایی: این نمک به دلیل وجود اکسیدآهن رنگ قرمز دارد.

2. نمک سیاه

این نمک به دلیل وجود ترکیبات سولفوری، آهن و عناصر کمیاب، رنگ سیاه و طعم گوگردی دارد.

3. نمک خاکستری یا سلتیک

این نوع نمک را از سواحل فرانسه به دست می آورند و حاوی مقدار کمی آب است که موجب مرطوب بودن آن می‌‌شود. گاهی نمک با دودی کردن نیز خاکستری می‌‌شود که از اینکار برای دودی کردن طعم غذا استفاده می کنند.

 

انواع نمک از نظر کاربرد

نمک کاربردهای متنوعی در انواع صنایع و حتی در زندگی روزمره ما دارد. بنابراین اگر بخواهیم این بخش را به صورت کامل بنویسیم خودش نیاز به یک مقاله مستقل و حجیم دارد. در ادامه فقط به نمونه‌هایی از انواع نمک از نظر کاربردهای آنها اشاره می‌کنیم:

1. نمک کاشر

در واقع همان نمک دریا است که به علت عدم استفاده از ترکیبات آنتی کیکینگ، حالت پولکی دارد و برای خارج کردن خون از گوشت درمیان یهودیان استفاده می‌‌شود. به دلیل شکل فیزیکی آن به راحتی روی غذا ریخته می‌‌شود.

2. نمک لبنیات

برای خارج کردن رطوبت از پنیر و کشک استفاده می‌‌شود.

3. نمک ترشی

این نمک، بدون افزودنی بوده و در تهیه ترشی و شور از آن استفاده می کنند.